تغییرات اقلیمی با تشدید پدیدههایی مانند افزایش دما، کاهش بارشها و افزایش نیاز تبخیری جو، چالشهای جدی برای منابع آب و خاک ایجاد کرده است. در این راستا، مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی از طریق سازگاری روشهای آبیاری، اجرای سیستمهای آبیاری هوشمند اقلیم-محور و انتخاب ارقام مقاوم به تنش های ناشی از تغییرات اقلیمی میتواند فشار بر منابع آبی را کاهش دهد. خاک نیز به عنوان بستر اصلی تولید کشاورزی و مخزنی برای ترسیب کربن در قالب کشاورزی حفاظتی میتواند همزمان به کاهش گازهای گلخانهای و بهبود کیفیت خاک کمک نماید. در سطح کلان، ادغام ملاحظات تغییرات اقلیمی در حکمرانی آب از طریق سیاستگذاریهای مبتنی بر داده، تخصیص هوشمندانه منابع آبی و توسعه مکانیسمهای انعطافپذیر، ضرورتی غیرقابل انکار است. این راهکارها در کنار هم میتوانند تابآوری سیستمهای کشاورزی را ارتقا داده و بستری برای سازگاری با شرایط اقلیمی آینده فراهم آورند. موسسه تحقیقات خاک و آب با اجرای برنامه جامع "شناخت و مدیریت اثرات متقابل تغییر اقلیم، خاک و آب و تولید محصولات کشاورزی" از سال 1402 به بررسی چالشهای محوری از جمله تغییرات نیاز آبی گیاهان، تحولات الگوی بارشها، بهینهسازی مصرف آب کشاورزی و افزایش بهرهوری آب میپردازد. این برنامه همچنین آثار تغییرات اقلیمی بر تولید محصولات استراتژیک کشاورزی کشور را تحلیل نموده و با ارزیابی تأثیرات تغییر اقلیم بر شاخصهای پایداری و کیفیت خاک، راهکارهای علمی برای تقویت تابآوری نظامهای کشاورزی ارائه میدهد. این مطالعات بسترساز توسعه راهبردهای سازگاری مبتنی بر کشاورزی حفاظتی، مدیریت پایدار منابع آب و خاک، و ترویج کشاورزی اقلیمهوشمند برای مواجهه با پیامدهای تغییرات اقلیمی است.